Kierowców pojazdów w Polsce obowiązuje wiele różnych przepisów. Wielu ludzi jednak zastanawia się jak postępować w przypadku kontroli drogowej prowadzonej przez policję albo inne służby. Widząc policjanta dającego sygnał do zatrzymania się, wiele osób nie wie jak się zachować oraz jaki może być powód przeprowadzanej kontroli. Dobrą wiadomością jest to, że nie wszystkie kontrole wiążą się z nakładaniem mandatów. Warto jednak dowiedzieć się czegoś więcej na temat postępowania kierowców, jak również policjantów w czasie kontroli drogowej.
Zasady postępowania na wypadek kontroli policyjnej
Po otrzymaniu od funkcjonariusza sygnału do zatrzymania samochodu, należy zrobić to w miejscu wyznaczonym przez policjanta, które nie stwarza zagrożenia dla bezpieczeństwa na drodze. Jeśli konieczny jest dojazd do takiego miejsca, funkcjonariusz może polecić jechanie za samochodem Policji.
Gdy dojdzie do zatrzymania samochodu w nakazanym miejscu, kierowca ma obowiązek zadbania o następujące kwestie:
- nie należy wysiadać z samochodu,
- ręce powinny znajdować się na kierownicy,
- silnik należy wyłączyć oraz włączyć światła awaryjne, gdy funkcjonariusz wyda takie polecenie,
- konieczne jest umożliwienie dostępu do identyfikacji pojazdu (zwykle potrzebny jest dostęp do komory silnika, aby odczytać numer VIN).
Kierowca może wysiąść z pojazdu tylko jeśli otrzyma takie polecenie od funkcjonariusza. Podobnie sytuacja dotyczy pasażerów, którzy mogą wysiąść wyłącznie wtedy, gdy pozwoli im na to osoba przeprowadzająca kontrolę drogową.
Warto przestrzegać poleceń funkcjonariuszy, aby uniknąć przykrych konsekwencji. Jedną z nich jest mandat w kwocie 500 zł.
Po zatrzymaniu przez funkcjonariusza należ pozostać w samochodzie
Jak zachować się po zatrzymaniu przez funkcjonariusza policji?
Po zatrzymaniu się we właściwym miejscu, funkcjonariusze powinni mieć ustawiony radiowóz za kontrolowanym pojazdem. Do zatrzymanego auta podejdzie policjant, który jest zobowiązany do podania następujących informacji:
- stopień służbowy,
- imię oraz nazwisko,
- przyczyna zatrzymania.
Kierowca w takiej sytuacji powinien jedynie opuścić swoją szybę boczną i spokojnie czekać na podejście funkcjonariusza.
Ponadto warto pamiętać o tym, że umundurowany policjant ma obowiązek okazania legitymacji służbowej na żądanie osoby kontrolowanej.
W przypadku nieumundurowanego funkcjonariusza, jego obowiązkiem jest pokazanie legitymacji służbowej bez żadnej prośby i wezwania ze strony osoby kontrolowanej. Należy okazać ją w taki sposób, aby kierowca miał możliwość odczytania imienia i nazwiska policjanta, jego numeru służbowego oraz nazwy organu odpowiedzialnego za wydanie dokumentu
Jak można zatrzymać pojazd do kontroli drogowej?
Istnieje kilka sposobów zatrzymywania pojazdów do kontroli drogowej przez funkcjonariuszy. Wiele zależy od panujących warunków pogodowych, jak również od umundurowania lub jego braku.
Przy dobrej przejrzystości powietrza, umundurowany policjant najczęściej sygnalizuje zatrzymanie pojazdu przy pomocy ręki lub specjalnej tarczy. W warunkach ograniczonej widoczności stosowana jest z kolei latarka ze światłem czerwonym albo tarcza posiadająca odblask lub czerwone światło.
Nieumundurowani funkcjonariusze mogą zatrzymywać pojazdy wyłącznie na terenie zabudowanym. Kierowca w tym przypadku nie ma obowiązku reagowania na zatrzymywanie poprzez wskazanie ręką ze względu na brak wiedzy o tym, że ma do czynienia z funkcjonariuszem publicznym.
Należy pamiętać o tym, że pojazd policyjny może zostać zatrzymany w miejscu, w którym nie jest to dozwolone, pod warunkiem, że nie stwarza on zagrożenia na drodze.
Zatrzymania do kontroli można dokonać również z wykorzystaniem sprzętu nagłaśniającego, sygnalizującego i świetlnego znajdującego się w pojeździe policyjnym.
Samo polecenie zatrzymania należy podać odpowiednio wcześnie. Jest to istotne dla kierowcy, który potrzebuje czasu na właściwe zareagowanie i zatrzymanie się we wskazanym miejscu w sposób bezpieczny.
Nieumundurowany funkcjonariusz policji ma obowiązek wylegitymowania się
Kiedy policjant nie ma obowiązku pokazywania legitymacji służbowej?
W pewnych przypadkach funkcjonariusze mają prawo wykonywać dalsze czynności służbowe i kontrolne z pominięciem okazania służbowej legitymacji. Zwykle dotyczy to różnych dynamicznych zdarzeń, takich jak:
- zatrzymanie pojazdu po przeprowadzonym pościgu,
- podejrzenie, że pojazd pochodzi z przestępstwa,
- pojawienie się uzasadnionego podejrzenia, że autem jadą osoby podejrzane o popełnienie przestępstwa.
W takim przypadku policjant po zatrzymaniu samochodu może nakazać kierowcy oraz pasażerom wyjście z pojazdu. Do tego często konieczne jest ustawienie się w rozkroku i oparcie rąk na dachu albo boku auta lub położenie się na jezdni na brzuchu w celu dokonania przeszukania.
Czasami przeprowadzane są szybkie testy trzeźwości na wjazdach do miast i różnych ruchliwych drogach osiedlowych, itp. W czasie takiej akcji każdy kierowca jest kontrolowany pod kątem trzeźwości. W przypadku takiej kontroli policjant nie ma obowiązku okazywania legitymacji każdemu kierowcy.
Wezwanie kierowcy do radiowozu
Jeśli chodzi o kontrolę drogową to może ona przebiegać na różne sposoby. Czasami chodzi tylko o kontrolę trzeźwości bez konieczności wysiadania z pojazdu. Czasem kontroli podlega stan techniczny samochodu. Istnieją jednak pewne sytuacje, w których policjanci mogą zaprosić kierowcę do radiowozu. Zostały one przedstawione poniżej:
- udzielenie pomocy kierującemu,
- pokazanie kierowcy zarejestrowanego wykroczenia,
- wykonanie czynności związanych z przestępstwem, wykroczeniem lub naruszeniem administracyjnym,
- doprowadzenie do placówki służby zdrowia, jednostki policji lub izby wytrzeźwień,
- przeprowadzenie badania z wykorzystaniem alkomatu,
- zapobieganie ucieczce osoby znajdującej się pod kontrolą,
- płatność bezgotówkowa za mandat,
- sprowadzenie osoby w bezpieczne miejsce w przypadku wystąpienia zagrożenia zdrowia lub życia.
Można zauważyć, że wezwanie kierowcy do radiowozu najczęściej wiąże się z otrzymaniem mandatu, problemami natury prawnej lub potrzebą uzyskania pomocy.
Organy uprawnione do przeprowadzania kontroli drogowej
Warto pamiętać, że w 2019 roku do grona osób uprawnionych do przeprowadzania kontroli drogowych dołączyli inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska. W przypadku tych funkcjonariuszy zakres kontroli jest ograniczony i wiąże się on z transportem odpadów. Ponadto tacy inspektorzy mogą przeprowadzać kontrolę w obecności policjantów oraz innych służb.
Kontrolę drogową mogą przeprowadzać również funkcjonariusze i inspektorzy następujących instytucji:
- Policja,
- Inspekcja Transportu Drogowego,
- Żandarmeria Wojskowa,
- Straż Gminna,
- Straż Leśna,
- Straż Graniczna,
- Służba Celno-Skarbowa,
- Straży Parku,
- osoby powiązane z zarządcą drogi, ale tylko w obecności inspektora lub policjanta.
Zazwyczaj zwykli kierowcy mają najczęściej do czynienia z kontrolami przeprowadzanymi przez Policję lub Inspekcję Transportu Drogowego.
Jakie dokumenty należy posiadać przy sobie w czasie kontroli drogowej?
Do niedawna obowiązkiem kierowcy było posiadanie w aucie dowodu rejestracyjnego, potwierdzenia zawarcia polisy OC oraz prawa jazdy. Od 1 października 2018 roku zniesiono obowiązek posiadania dowodu rejestracyjnego i polisy OC. Z kolei od 5 grudnia 2020 roku nie trzeba wozić ze sobą prawa jazdy. Wszystko można bowiem sprawdzić w specjalnych systemach elektronicznych.
Ponadto od 1 stycznia 2020 roku policjanci są uprawnieni do kontroli stanu licznika, a obowiązkiem kierowcy jest umożliwienie dokonania takiej kontroli.
Dokumenty pojazdu oraz uprawnienia kierowcy mogą być obecnie weryfikowane bezpośrednio w Centralnej Ewidencji Kierowców. W przypadku nieprawidłowości, dokumenty mogą zostać zatrzymane wirtualnie.
Warto mieć na uwadze to, że sporo pomiarów prędkości jest wykonywanych niezgodnie z zasadami korzystania z danego sprzętu albo z wykorzystaniem urządzeń, które pomimo atestów nie mogą być użytkowane ze względu na brak spełnionych wymogów prawnych i formalnych. Problem polega na tym, że dochodzenie własnych praw zajmuje sporo czasu i jest trudne. Często wiąże się z koniecznością zatrudniania biegłych i prawników.
Poniżej znajdują się przykłady pomiarów prędkości o niskiej wiarygodności:
- pomiar laserowy – w przypadku wykonania takiego pomiaru z większej odległości, powyżej 500 metrów, przy gęstym natężeniu ruchu, wiarygodność wskazania prędkości jest niska,
- pomiar radarem – urządzenia radarowe są mało wiarygodne przy dużym natężeniu ruchu, ponieważ problemem jest przypisanie zmierzonej prędkości do określonego pojazdu,
- pomiar wideorejestratorem – dobrze jest dokładnie sprawdzić nagranie. Zarówno na początku, jak i na końcu pomiaru, radiowóz musi znajdować się w takiej samej odległości od ściganego pojazdu.