Prędkość minimalna, dopuszczalna i bezpieczna - różnice

Każdy kierowca może łatwo określić, jakie jest ograniczenie prędkości na danej drodze, wynika to z przepisów lub znaków drogowych. Jednak wielu błędnie interpretuje ich przepisy i definiuje ograniczenia jako bezpieczną prędkość, co jest poważnym błędem. Jak to jest z tą prędkością?

Co to jest minimalna prędkość?

Minimalna prędkość nie jest określona żadnym przepisem. Przy tej prędkości pojazd musi poruszać się w taki sposób, aby nie utrudniać jazdy kierowcom innych środków transportu ani nie zmuszać ich do wykonywania niebezpiecznych ruchów, takich jak wyprzedzanie czy gwałtowne hamowanie.

Ograniczenia prędkości na polskich drogach

Zasadnicze ograniczenia dla samochodów osobowych, motocykli i ciężarówek o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t. Mogą przemieszczać się w terenie niezabudowanym z następującymi prędkościami: 

• 140 km/h — na autostradzie,
• 120 km/h — na drodze ekspresowej dwupasmowej,
• 100 km/h — na jezdni jedno i dwupasmowej o co najmniej dwóch pasach dla każdego kierunku ruchu,
• 90 km/h — na innych drogach.

 Podczas jazdy w terenie zabudowanym prędkość, z którą można się poruszać pojazdem, wyraźnie jest niższa i wynosi: 

• 50 km/h — w terenie zabudowanym,
• 20 km/h — w strefie zamieszkania.

Prędkość dopuszczalna, która jest określona w przepisach, może zatem zostać obniżona, a także zwiększona, jeśli wymagają tego warunki bezpieczeństwa ruchu drogowego. Obowiązkiem każdego kierowcy jest uważne monitorowanie sytuacji na drodze i dostosowywanie się do zmieniających się przepisów.

Czym jest prędkość dopuszczalna? 

Dopuszczalna prędkość — inaczej dozwolona jest opisana w art. 20 Ustawy Prawo o ruchu drogowym. Jest to maksymalna prędkość, z jaką pojazdy mogą poruszać się w określonym obszarze i po określonym rodzaju drogi.

Co to znaczy bezpieczna prędkość?

Bezpieczna prędkość nie może przekraczać limitu prędkości dopuszczalnej. Powinna być uzależniona od rzeczywistych umiejętności kierowcy, warunków atmosferycznych, widoczności oraz rodzaju nawierzchni, stanu technicznego samochodu i ruchu innych pojazdów na drodze.

Jaka jest bezpieczna prędkość? 

Odpowiedź jest tak skomplikowana, że nie można jej udzielić jednoznacznie. Bezpieczna prędkość jest pojęciem warunkowym — w przeciwieństwie do prędkości dopuszczalnej, nie może być zdefiniowana przepisami. 

1. Zdrowy rozsądek, doświadczenie nabyte podczas prowadzenia pojazdów, realistyczna ocena swoich umiejętności — wszystko to powinno wpływać na zachowanie podczas  jazdy.  W końcu nikt lepiej od Ciebie nie określi, jak dobrze potrafisz przewidzieć sytuację na drodze, jaką masz podzielną uwagę i czy zawsze możesz maksymalnie  skoncentrować się na prowadzeniu samochodu.
   
   Nawet najlepszy kierowca może czasem poczuć się zmęczony lub być pod wpływem leków co z kolei wpływa np. na   jego czas reakcji. Dlatego rozsądne byłoby założenie, że jego bezpieczna prędkość będzie tego dnia mniejsza niż normalnie. Pamiętaj, że nie jesteś sam na drodze. Dlatego Twoje rozsądne zachowanie nie oznacza, że możesz oczekiwać tego samego od innych użytkowników dróg. Ograniczając prędkość w określonej sytuacji, nie skupiaj się tylko na sobie — weź pod uwagę całe otoczenie i pamiętaj, że każdy km/h wolniejszej jazdy zwiększa Twoje szanse na odpowiednią reakcję w przypadku nagłego zagrożenia.

2.  Podczas dostosowywania bezpiecznej prędkości do sytuacji nie można przecenić wpływu prowadzonego pojazdu. Począwszy od jego gabarytów, przez obciążenie, po stan   techniczny poszczególnych układów czy zużycie ogumienia — należy ocenić, jak bardzo każdy z tych czynników może wpłynąć na zachowanie się auta na drodze.
   
   Najprostszym przykładem jest jazda samochodem bez ładunku i poruszanie się nim z grupą pasażerów i pełnym bagażnikiem. Większa masa pojazdu wpływa na jego dynamikę i   sterowność, wydłużając również drogę hamowania — bezpieczna prędkość jest więc mniejsza niż podczas jazdy pustym autem tylko z kierowcą.

3.  Im gorsze warunki na drodze, tym bardziej trzeba ograniczyć bezpieczną prędkość. Mgła, deszcz lub śnieg, liście na drodze lub lód oznaczają, że każdy kierowca musi   zachować szczególną ostrożność, w tym dostosować prędkość do sytuacji.
   
   Pamiętaj także o natężeniu ruchu. Nawet najszybszej jazdy po zatłoczonej autostradzie nie można wytłumaczyć przestrzeganiem przepisów. Każdą sytuację należy oceniać osobno, pamiętając, że ostatecznie wszystko zależy od odpowiedzialnej decyzji kierowcy.

Dopuszczalna prędkość a bezpieczna prędkość 

Jednak przestrzeganie przepisów i znaków drogowych to nie wszystko, co musi zrobić kierowca. Wręcz przeciwnie, jego odpowiedzialność na drodze jest znacznie większa niż przestrzeganie podanych ograniczeń. Pamiętaj, że ustawiają one wyższe ograniczenie prędkości — nie mylić z bezpieczną prędkością!  

Z przepisów wynika, że kierowca musi sam zdecydować, jaka prędkość jest bezpieczna w danej sytuacji i jej przestrzegać. Oczywiście nie może przekraczać prędkości dopuszczalnej, czyli prędkości administracyjnie dozwolonej, ale w żadnym wypadku nie powinien automatycznie zakładać, że jest to prędkość bezpieczna. Może się zdarzyć, że na pustej drodze poza terenem zabudowanym zacznie padać deszcz, co ograniczy widoczność kierowcy prawie do zera.

Czy w takim przypadku można bezpiecznie jechać z ograniczeniem prędkości do 90 km/h? Zupełnie nie! Dlatego, gdyby w takiej sytuacji doszło do wypadku, przestrzeganie dozwolonej prędkości nie byłoby podstawą do ochrony kierowcy, jeżeli nie zostałaby uznana za prędkość bezpieczną.

Im wolniej wolniejsza prędkość, tym lepiej?

Z wszystkiego, co napisano o bezpiecznej prędkości, wynika, że im wolniej jedzie samochód, tym lepiej dla wszystkich. Byłoby to jednak przypuszczenie błędne, co wynika również z przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym. Sterujący pojazdem jest zobowiązany jechać z prędkością nieutrudniającą prowadzenia innym kierującym.

To wyraźnie pokazuje, że niebezpieczna jest zbyt szybka jazda, równie niebezpieczna może być jazda zbyt wolno w stosunku do warunków drogowych i prędkości innych samochodów. Jeśli poruszasz się zbyt wolno, możesz spowodować korek, zmuszenie innych kierowców do nagłego hamowania lub wyprzedzania, co jest ruchem niebezpiecznym.

Jednak przepisy ruchu drogowego w żadnym wypadku nie określają minimalnej prędkości. Mogą to zrobić tylko znaki drogowe. Bez nich prędkość zawsze trzeba dostosować do panujących warunków drogowych i samemu zdecydować, jaka prędkość jest bezpieczna w danej sytuacji.