Jazda bez zapiętych pasów – jaka kara grozi?

Podróżowanie samochodem, niezależnie od dystansu, jaki trzeba przebyć, jest jednym z najbardziej komfortowych sposobów przemieszczania się. Oprócz wygody kierowców i pasażerów, producenci pojazdów mechanicznych, dbają także o bezpieczeństwo tych osób. Podstawowym elementem wyposażenia każdego auta są pasy służące do stabilnego przymocowania ciała do fotela w czasie jazdy. Podczas kolizji i wypadków zapięte pasy mogą znacznie zminimalizować ryzyko utraty zdrowia, czy nawet życia. Niestety wciąż bardzo wiele osób bagatelizuje obowiązek zapinania pasów. Czy jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa pociąga za sobą konsekwencje prawne? Podpowiadamy!

Czym grozi jazda bez zapiętych pasów? – twoje zdrowie i życie

Jazda bez prawidłowo zapiętych pasów bezpieczeństwa – czyli nie w sposób omijający systemy alarmowe, np. przez zapięcie pasów za sobą – niesie za sobą wiele konsekwencji.

Nie tylko w zakresie zdrowia i życia naszego, ale również wszystkich pozostałych uczestników zdarzenia czy osób trzecich – niejednokrotnie bowiem dochodzi do spowodowania obrażeń losowego przechodnia na skutek wypadnięcia z pojazdu osoby poszkodowanej, która nie respektowała obowiązku używania pasów bezpieczeństwa.

Pasy bezpieczeństwa stanowią gwarancję minimalizacji lub ograniczenia obrażeń, jakie mogłyby nas dosięgnąć wskutek stłuczki lub wypadku. Zabezpieczają nie tylko osobę, która jest zapięta, ale również wszystkich współpasażerów – człowiek w chwili wypadku ma bardzo dużą masę, która stanowi potężne zagrożenie podczas bezwładnego poruszania się w trakcie wypadku.

Doświadczenia wykonywane przy użyciu manekinów oraz statystyka zdarzeń drogowych wskazują, że już prędkość 30km/h - w przypadku niezapiętych pasów bezpieczeństwa - może skutkować śmiercią kierowcy lub pasażerów.

Obowiązek jazdy w zapiętych pasach bezpieczeństwa

Wymóg zapinania pasów bezpieczeństwa, a dokładniej zadbania o bezpieczeństwo swoje i współpasażerów zaowocował wprowadzaniem do pojazdów nowoczesnych systemów, które przypominają o respektowaniu tego obowiązku.

Wykrycie obciążenia danego miejsca – czyli kierowcy lub pasażera – i jednocześnie braku zapiętych w tym miejscu pasów bezpieczeństwa – przez odpowiednio skalibrowany czujnik – wywołuje zapalenie się kontrolki na kokpicie, odpowiedniego komunikatu oraz załączenie się uciążliwego sygnału alarmowego. Sygnał i komunikat znikają dopiero w momencie zapięcia pasów bezpieczeństwa przez wszystkich podróżujących pojazdem.

Jazda bez pasów bezpieczeństwa – wysokość mandatów za niezapięte pasy

Zapięcie pasów jest obowiązkiem zarówno kierowcy pojazdu, jak i jego pasażerów. Dlatego też - w przeciwieństwie do większości kar, jakie mogą być nakładane w związku ze złamaniem przepisów ruchu drogowego – w przypadku niezapiętych pasów bezpieczeństwa – mandat karny mogą otrzymać również – albo tylko i wyłącznie  pasażerowie pojazdu.

Możemy mieć zatem do czynienia z czterema wariantami ponoszenia odpowiedzialności za niedostosowanie się do obowiązku zapięcia pasów bezpieczeństwa podczas poruszania się pojazdem:

• pierwszy: kierowca sam porusza się pojazdem, nie ma pasażerów i nie ma zapiętych pasów - ukarany zostaje kierowca;

• drugi: kierowca jedzie bez zapiętych pasów bezpieczeństwa z pasażerami, którzy zastosowali się do obowiązku – ukarany również zostaje tylko kierowca;

• trzeci: ani kierowca, ani podróżujący z nim pasażerowie nie maja zapiętych pasów bezpieczeństwa - kierowca otrzymuje mandat w podwyższonej wysokości- w zależności od ilości transportowanych pasażerów;

• czwarty: kierowca stosuje się do obowiązku posiadania zapiętych pasów bezpieczeństwa, natomiast pasażerowie jadą bez nich - w tej sytuacji, jeśli kierowca nie jest świadom, że pasażerowie nie zastosowali się do jego zaleceń zapięcia pasów przed rozpoczęciem podróży - wówczas mandat karny otrzymują pasażerowie, którzy nie zastosowali się do przepisów.

Taryfikator na 2023 rok przewiduje, że wykroczenie polegające na niedostosowaniu się do obowiązku jazdy w zapiętych pasach sankcjonowane jest mandatem karnym w wysokości:

• 100 złotych + 2 punkty karne - wobec kierowcy;

• 100 złotych + 5 punktów karnych - za każdego przewożonego bez zapiętych pasów bezpieczeństwa pasażera

• 100 złotych - wobec pasażerów nie stosujących się do zaleceń kierowcy i obowiązku jazdy w zapiętych pasach bezpieczeństwa.

Jak działają pasy bezpieczeństwa?

Obecnie montowane w pojazdach pasy bezpieczeństwa oparte są o mechanizm składający się ze zwijacza, zamka oraz samego - pasa bezpieczeństwa. Podczas nagłego szarpnięcia - do którego dochodzi podczas nagłego hamowania, uderzenia lub wypadku drogowego – dochodzi do wybuchu ładunku pirotechnicznego.

W skutek tego tłoczek napinacza przesuwa się do tyłu i skraca pas bezpieczeństwa, dociskając zapięte ciało pasażera do fotela. Cała procedura - od momentu wykrycia uderzenia przez mechanizm trwa zaledwie 15 ms.

Jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa – konsekwencje prawne

Brak zapiętych pasów bezpieczeństwa w przypadku zdarzenia drogowego stanowi ponadto podstawę do zmniejszenia wysokości odszkodowania, również odszkodowania z ubezpieczenia OC. Jeśli w wyniku rozpoznania na miejscu i postepowania wyjdzie na jaw, że podróżujący pojazdem nie mieli w trakcie poruszania się nim zapiętych pasów bezpieczeństwa – towarzystwo ubezpieczeniowe może powołać się na klauzulę „przyczynienia się do własnej szkody”.

Nawet jeśli nie doszło do zdarzenia z naszym udziałem–- sama jazda bez zapiętych pasów bezpieczeństwa – stanowi podstawę do udzielenia nam upomnienia lub nałożenia mandatu karnego przez funkcjonariuszy policji. Obowiązek zapinania pasów nie jest bowiem tylko względem bezpieczeństwa, nasza wolną wolą czy wymysłem współczesnego świata. To nasz prawny obowiązek, uregulowany w Kodeksie drogowym.

Wyróżnia się następujące sankcje:

• mandat w wysokości 100 zł, a także 2 punkty karne (jeśli kierowca zostanie przyłapany na gorącym uczynku bez zapiętych pasów);

• dodatkowo mandat w wysokości 100 zł i 4 punkty karne (jeśli któryś z pasażerów nie ma zapiętych pasów, a zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinien to uczynić).

Przewożenie dzieci - z pasami czy bez?

Kwestią kontrowersyjną jest przewożenie w pasach dzieci, zwłaszcza noworodków i niemowlaków. Rodzice często obawiają się zaplątania się w pasy ich pociech, snując czarne wizje. Tymczasem warto pamiętać, że pasy prawidłowo zapięte nie powinny stwarzać żadnego zagrożenia. Najmłodsi muszą być przewożeni w stabilnych fotelikach najlepiej posiadających wszelkie wymagane atesty bezpieczeństwa i mieć zapięte pasy.

Czy na pewno wszyscy muszą zapinać pasy bezpieczeństwa?

Choć zdawać by się mogło, iż obowiązek zapinania się w samochodzie jest powszechny i obligatoryjny dla każdego, kto przebywa w aucie podczas jazdy, to jednak wyróżnia się pewne kategorie podmiotów, które są z tego obowiązku zwolnione. Odbywa się to wyłącznie na jasno określonych zasadach i w szczególnych przypadkach.

Jakie sytuacje zwalniają z obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa?

Polski prawodawca przewiduje odstępstwa od konieczności podróżowania z zapiętymi pasami bezpieczeństwa. Są to wyłączenia podmiotowe - dotyczą cech charakterystycznych danej osoby. Wobec tych osób zniesiono sankcjonowanie braku zapiętych pasów bezpieczeństwa:

• taksówkarze - ze względów bezpieczeństwa - podczas przewożenia pasażerów;

• instruktorzy szkół nauki jazdy oraz egzaminatorzy - w trakcie jazdy szkoleniowej lub przeprowadzania egzaminu praktycznego;

• funkcjonariusze - w momencie konwojowania osoby zatrzymanej;

• członkowie zespołów ratownictwa medycznego - podczas prowadzenia medycznych działań ratowniczych ;

• osoba niepełnosprawna lub chora, wobec której niezbędne jest przewożenie na wózku inwalidzkim lub na noszach (również osoba dysponująca stosownym doświadczeniem);

• kobieta w zaawansowanej ciąży;

• konwojenci przewożący wysokiej wartości przedmiot lub środki pieniężne