Pojęcie zatarcia silnika brzmi bardzo groźnie i nic w tym dziwnego. Mamy tu bowiem do czynienia z jedną z najpoważniejszych awarii dotykających głównego elementu samochodu, jakim jest silnik. Problemów i awarii tego typu można uniknąć dzięki odpowiedniemu serwisowi i pilnowaniu poziomu oraz jakości oleju. Korzystna jest też spokojna jazda krótko po uruchomieniu silnika. Dzięki temu nie będzie on narażony na czynniki powodujące zatarcie. Warto dowiedzieć się czegoś więcej o objawach oraz przyczynach zatarcia jednostki napędowej.
Jakie są objawy zatarcia jednostki napędowej?
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że do zatarcia nie dochodzi nagle i proces ten narasta stopniowo. Oznacza to, że pierwsze objawy tego problemu można zauważyć odpowiednio wcześnie i właściwie na nie zareagować. Ponadto wcale nie trzeba być znawcą samochodów czy też mechanikiem, aby zauważyć, że z jednostką napędową dzieje się coś niedobrego.
W takim przypadku kluczową kwestią jest szybka reakcja pozwalająca na uniknięcie większych uszkodzeń oraz sporych kosztów ewentualnej naprawy. Najbardziej niepokojące objawy mogące świadczyć o zatarciu silnika są następujące:
- dym wydostający się z klapy silnika – jest to najbardziej poważny objaw świadczący o tym, że doszło już do zatarcia. W jednostce napędowej panują znacznie zawyżone temperatury. W takim przypadku konieczne jest natychmiastowe zatrzymanie pojazdu i wyłączenie silnika, aby uniknąć pogłębienia problemu,
- nietypowe dźwięki słyszane podczas pracy silnika – do ich grona można zaliczyć na przykład stukot, który przypomina uderzanie o siebie dwóch elementów wykonanych z metalu,
- większa ilość dymu wydostającego się z rury wydechowej – jest to objaw za wysokiej temperatury w jednostce napędowej,
- wyraźny spadek mocy – pojazd nie ma już dużego przyspieszenia jak dawniej, a jego rozpędzenie stanowi sporą trudność,
- wzrost temperatury silnika – objaw ten jest sygnalizowany przez kontrolkę wysokiej temperatury w silniku. Najczęściej powodem tego problemu jest problem ze smarowaniem albo płynem chłodzącym.
Jeśli słyszane są tylko nietypowe dźwięki wydostające się z silnika to mamy do czynienia z etapem ostrzegawczym, w którym naprawa jest jeszcze możliwa. Dalsze objawy, a w szczególności dym oznaczają zniszczenie jednostki napędowej.
Podejrzane odgłosy z silnika nie powinny być bagatelizowane
Jak można uniknąć zatarcia silnika?
Do grona najczęstszych przyczyn zatarcia silnika zalicza się nieprawidłowe smarowanie, czyli problemy z olejem silnikowym. Uniknięcie zatarcia jest możliwe dzięki wykonywaniu poniższych czynności:
- regularne sprawdzanie ilości oleju silnikowego,
- jak najszybsza reakcja i naprawa po wykryciu nietypowych dźwięków,
- stosowanie oleju silnikowego zgodnie z zaleceniami producenta samochodu,
- wymiana oleju silnikowego zgodnie z zasadami ustalonymi przez jego producenta (oleje "Long Life" wystarczają na 30 tys. km, ale producenci pojazdów
- zalecają wymianę tego płynu eksploatacyjnego co 10-15 tys. km),
- dbanie o regularną wymianę filtra oleju,
- unikanie wysokich obrotów po odpaleniu silnika. Pozwoli to na rozprowadzenie oleju po całej jednostce napędowej.
Rzecz jasna ignorowanie innych objawów nie jest rozsądnym pomysłem. Trzeba więc reagować na zapalającą się kontrolkę silnika czy też informacje o zbyt wysokiej temperaturze silnika. Przestrzeganie podstawowych zaleceń i prawidłowe korzystanie z pojazdu pozwoli jednak na uniknięcie poważnej awarii.
Zatarcie silnika - co to takiego?
Wspomniane wcześniej zatarcie silnika jest jedną z najpoważniejszych awarii w samochodzie. Lekceważenie pierwszych objawów tego problemu prowadzi do dużych uszkodzeń wymagających bardzo drogiej naprawy. Jeśli silnik zostanie zatarty w starszym aucie, wówczas naprawa będzie nieopłacalna i jedyną opcją jest wymiana silnika.
Trzeba pamiętać o tym, że praca silnika polega na poruszaniu i ocieraniu się o siebie wielu części, takich jak na przykład pierścienie tłokowe, gładź cylindra, wał korbowy, panewki, wałek rozrządu, popychacz czy też dźwigienka zaworowa. W wyniku takiego tarcia generowane są wysokie temperatury. Brak lub niewystarczające smarowanie olejem silnikowym może doprowadzić do zatarcia.
Przyczyną zatarcia silnika jest najczęściej za niski poziom oleju silnikowego, jego niska jakość albo awaria układu smarowania sprawiająca, że ciśnienie oleju jest niskie. To wszystko prowadzi do zwiększonego tarcia i wzrostu temperatury w jednostce napędowej. Efektem tego zjawiska może być stopienie tłoków, a w skrajnych przypadkach nawet przebicie bloku jednostki napędowej.
Najpowszechniejsze przyczyny zatarcia silnika
Dobrą wiadomością jest to, że zatarcie jest awarią, której można łatwo uniknąć. Konieczne jest jednak przestrzeganie zaleceń eksploatacyjnych. Nie wymagają one szerokiej wiedzy czy też sporych nakładów pracy. Jeśli chodzi o częste przyczyny zatarcia jednostki napędowej to prezentują się one następująco:
- zbyt niski poziom oleju – trzeba regularnie sprawdzać ilość oleju oraz uzupełniać ewentualne niedobory,
- wybór niewłaściwego oleju – zawsze trzeba stosować olej posiadający parametry zgodne z zaleceniami producenta pojazdu (chodzi o właściwą jakość i lepkość),
- niska jakość oleju – olej to płyn eksploatacyjny, który się zużywa. W związku z tym trzeba wymieniać go z częstotliwością wskazaną przez producenta,
- awaria komponentów układu smarowania – problemem może być wadliwa pompa albo zatkany filtr oleju,
- niepożądane substancje znajdujące się w oleju – w wyniku usterki do oleju może dostać się płyn chłodzący albo benzyna powodując pogorszenie jakości i parametrów oleju,
- przegrzanie jednostki napędowej – uszkodzenie wentylatora, pompy lub wyciekający płyn chłodzący;
- nieprawidłowy styl jazdy – generowanie wysokich obrotów od razu po odpaleniu silnika.
Większości przyczyn zatarcia można uniknąć w dość prosty sposób. Konieczne jest jednak dbanie o pojazd, używanie go zgodnie z zaleceniami oraz unikanie przeciążania silnika krótko po jego odpaleniu.
Najważniejszym czynnikiem w odpowiedniej pracy silnika jest olej silnikowy
Czy da się odpalić zatarty silnik?
Nawet w przypadku pojawienia się wspomnianych wcześniej objawów, silnik może pracować przez pewien czas. To od stanu silnika i typu uszkodzeń zależy to czy zatarty silnik będzie w stanie odpalić. Jeśli problemem będą panewki korbowodowe albo wałek rozrządu, wówczas silnik da się uruchomić ale słyszany będzie charakterystyczny dźwięk (stukot). Jeśli jednak dojdzie do spuchnięcia i unieruchomienia tłoków, pojazd z pewnością nie odpali.
Niezależnie od stopnia zaawansowania problemu, objawów czy też typu uszkodzeń, lepiej nie sprawdzać czy zatarta jednostka napędowa kręci. Próby odpalania takiego silnika mogą doprowadzić do pogłębiania uszkodzeń, a to uniemożliwi ewentualną naprawę lub sprawi, że stanie się ona kompletnie nieopłacalna.
Dźwięk zatarcia silnika jest zróżnicowany. Wiele zależy bowiem od tego jakie elementy zostały uszkodzone. Jeśli problemem są panewki korbowodowe to słyszany będzie regularny stukot podobny do uderzania młotkiem w kowadło (zwykle na biegu jałowym).
Zacieranie się wałka rozrządu powoduje z kolei stukot słyszany przy co drugim obrocie wału, więc jego częstotliwość jest o połowę mniejsza od prędkości obrotowej. Sporo nietypowych hałasów jest słyszanych w czasie różnych etapów pracy silnika. Ich natężenie zależy od lokalizacji problemu i stopnia uszkodzenia. Trudno jest więc jednoznacznie określić dźwięk zatartego silnika. Kluczowe jest więc zwracanie uwagi na jakiekolwiek dźwięki odbiegające od ogólnego standardu.
Czy naprawa zatartego silnika jest w ogóle możliwa?
Należy liczyć się z tym, że nie zawsze da się naprawić zatarty silnik. Najczęściej remont jest możliwy, gdy zatarty silnik odpala. W takim przypadku naprawa polega na wymianie wałka rozrządu lub panewek.
Ponadto konieczna jest dokładna kontrola całego silnika w celu pozbycia się z niego metalowych opiłków, które mogłyby doprowadzić do wycierania się kolejnych powierzchni.
O wiele bardziej problematyczne jest zatarcie silnika spowodowane zespoleniem ze sobą niektórych jego elementów. Taka sytuacja może prowadzić do stopienia tłoków, pęknięcia głowicy silnika lub przebicia jego bloku. Naprawa takich awarii jest nieopłacalna, a jedynym rozwiązaniem problemu jest wymiana całego silnika.
Koszty ewentualnej naprawy lub wymiany zatartej jednostki napędowej
Trudno jest jednoznacznie ustalić koszt naprawy zatartego silnika. Wszystko bowiem zależy od stopnia uszkodzeń i elementów, które trzeba wymienić. Średnio koszt naprawy to od jednego do kilku tysięcy złotych. Czasami naprawa kilkukrotnie przekracza wartość pojazdu (zwykle dotyczy to starszych aut), więc jest zupełnie nieopłacalna. To właśnie dlatego o wiele lepiej jest jej zapobiegać przestrzegając wspomnianych wcześniej zasad.