Poduszki powietrzne – wszystko, co powinniśmy o nich wiedzieć

Poduszki powietrzne są elementami zaliczanymi do standardowego wyposażenia pojazdów mechanicznych. Wielu kierowców zwraca na nie uwagę jednak dopiero, gdy zostały aktywowane lub nie zadziałały w sposób prawidłowy. Warto dowiedzieć się czegoś więcej o współczesnych poduszkach powietrznych oraz ich funkcjonowaniu.

Jeśli chodzi o informacje historyczne to pierwsze rozwiązania typu Airbag pojawiły się w latach 50. XX wieku. Po raz pierwszy zamontowano jednak takie poduszki w samochodzie dopiero 20 lat później. Oczywiście wraz z upływem czasu poduszki powietrzne były modyfikowane pod względem bezpieczniejszych materiałów, ulepszonej budowy i udoskonalonej zasady działania.

Czym są poduszki powietrzne i jaka jest ich budowa?

Poduszki powietrzne bardzo często są określane mianem Airbag. Wraz z napinaczami pasów, pasami bezpieczeństwa i zagłówkami, są one zaliczane do grona tak zwanych pasywnych rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa. Dzięki poduszkom powietrznym możliwa jest poprawa bezpieczeństwa kierowcy i pasażerów. Gdy dojdzie do zderzenia bocznego albo czołowego, zadaniem poduszek jest zmniejszenie ryzyka obrażeń spowodowanych na przykład uderzeniem głową w deskę rozdzielczą albo w kierownicę.

Obecnie w pojazdach montuje się poduszki powietrzne, których konstrukcja obejmuje trzy następujące elementy:

• układ aktywacji obejmujący wiele elementów, takich jak czujnik zderzenia oraz cyfrowy system mikroprocesorowy,
• generator gazu – obecnie poduszki powietrzne napełniają się gazem (a nie sprężonym powietrzem jak w przypadku starszych konstrukcji). Taki
• generator składa się z paliwa stałego oraz zapalnika,
• poduszka właściwa, czyli pojemnik elastyczny wykonany na przykład z tkaniny poliamidowej lub nylonowo-bawełnianej.

Odpowiednia konstrukcja poduszki powietrznej oraz wykorzystanie trwałego tworzywa do stworzenia pojemnika to czynniki wpływające na żywotność takiego rozwiązania. Obecnie wysokie standardy jakości sprawiają, że poduszki powietrzne działają niezawodnie nawet w końcowym okresie żywotności pojazdu.

Ciekawostką jest to, że pierwszy pojazd wyposażony w poduszkę powietrzną to Oldsmobile Tornado produkowany w 1973 roku. W 1981 roku koncern Mercedes jako pierwszy wprowadził do produkcji pojazdy, w których wykorzystano jednocześnie poduszki powietrzne i pasy bezpieczeństwa.

Zasada działania poduszek powietrznych

Jeśli chodzi o aktywację poduszek powietrznych to za proces ten jest odpowiedzialna specjalna jednostka sterująca znana pod nazwą ACU (skrót od angielskiej nazwy Airbag Control Unit). Poduszki powietrzne są wystrzeliwane z prędkością około 300 km/h, dlatego system taki musi się upewnić, że pojazd mocno zderzył się z innym pojazdem albo przeszkodą.

Wspomniane rozwiązanie elektroniczne pozyskuje informacje przekazywane przez różne czynniki znajdujące się w pojeździe, w miejscach, które nie zostaną zniszczone podczas drobnej stłuczki. Dzięki temu poduszki powietrzne nie będą uruchamiane w sytuacjach, w których nie będą faktycznie potrzebne (np. przy okazji drobnych i niegroźnych kolizji).

Poduszka powietrzna jest aktywowana w ramach następującego procesu:

• sygnał trafia do generatora gazu po upływie około 10 milisekund,
• poduszki powietrzne zostają aktywowane (słychać wówczas głośny huk świadczący o rozerwaniu materiału, z którego wykonana jest osłona),
• w czasie około 30 milisekund poduszka zostaje całkowicie napełniona.
  Cały proces jest błyskawiczny i zajmuje około 40 milisekund. Po aktywacji i prawidłowym działaniu, poduszki powietrzne są opróżniane z gazu.

Warto pamiętać o tym, że poduszki powietrzne mogą zostać aktywowane nawet po wymontowaniu akumulatora z pojazdu. System taki posiada bowiem własne zasilanie pod postacią odrębnej baterii.

Typy poduszek powietrznych montowanych w pojazdach mechanicznych

Przez wiele lat w pojazdach osobowych producenci montowali wyłącznie poduszki przednie, odpowiedzialne za ochronę kierowcy oraz pasażera przed uderzeniem klatką piersiową i głową w kokpit oraz kierownicę przy uderzeniu czołowym. Obecnie koncerny samochodowy kładą większy nacisk na kwestie bezpieczeństwa. To dlatego airbagi można znaleźć w wielu innych miejscach w samochodzie.

Podział poduszek powietrznych pod kątem lokalizacji prezentuje się następująco:

• boczne poduszki powietrzne – są one odpowiedzialne za zapewnienie ochrony ciała kierowcy oraz pasażerów, gdy dojdzie do zderzenia bocznego. W zależności od zastosowanego rozwiązania, poduszki takie montuje się na krawędzi zewnętrznej oparcia fotela albo na okładzinie drzwi,
• kurtynowe poduszki powietrzne – elementy tego rodzaju montowane są na krawędzi dachu. Ich zadaniem jest zabezpieczenie kierowcy i pasażerów przed obrażeniami głowy, gdy dojdzie do uderzenia bocznego lub dachowania,
• poduszki powietrzne odpowiedzialne za ochronę kolan i stóp – są one montowane pod kierownicą i schowkiem, aby zapewnić ochronę kolanom kierowcy, jak również pasażera. Poduszki stanowiące zabezpieczenie stóp znajdują się z kolei w specjalnym pojemniku umieszczonym pod podłogą.

Oczywiście nie wszystkie wspomniane wyżej typy poduszek muszą zostać zamontowane w pojeździe. Rodzaj wykorzystanych rozwiązań jest uzależniony bowiem od klasy pojazdu. Poduszki kurtynowe oraz boczne można najczęściej spotkać w pojazdach wyższej klasy. Czasami pojawiają się też w bardziej powszechnych modelach niższych segmentów, pod warunkiem wyboru rozszerzonych opcji wyposażenia.

Czy istnieje możliwość regeneracji poduszki powietrznej?

Należy pamiętać, że jeśli poduszki powietrzne zostały aktywowane w danym pojeździe to jedynym rozwiązaniem jest w tym przypadku ich wymiana. Proces ten jest jednak kosztowny i w przypadku starszych modeli, może on przekroczyć wartość samochodu. To dlatego coraz częściej pojawiają się pytania dotyczące możliwości naprawy i regeneracji poduszek powietrznych.

Informacje na temat poduszek powietrznych z jednostkami kontroli elektronicznej, czujnikami i aktywatorami pirotechnicznymi, zostały podane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu elementów wyposażenia i komponentów wymontowanych z samochodów, których ponowne wykorzystanie może mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego.

To z kolei oznacza, że naprawa poduszek nie jest dozwolona i jedyną opcją jest ich wymiana przeprowadzana przez wykwalifikowanych i doświadczonych specjalistów.

Czasami jednak chęć zaoszczędzenia i osiągania zysku sprawia, że mechanicy w wielu warsztatach próbują zregenerować poduszki, które zostały już wcześniej aktywowane. Czasami wykonywane są przeróbki sprawiające, że samochodowy komputer pokładowy nie wyświetla błędu pomimo braku poduszek. Jeśli cena danego pojazdu jest podejrzanie niska, dobrze jest sprawdzić takie auto na stronie historiapojazdu.gov.pl. Jeśli raport zawiera informację o wypadku w przeszłości, wówczas należy mieć się na baczności. Możliwe, że niska cena jest spowodowana nieprawidłowo działającymi poduszkami lub ich brakiem.

Sytuacje, w których konieczne jest wyłączenie poduszki powietrznej pasażera

Niektóre modele pojazdów mechanicznych posiadają możliwość wyłączenia poduszki powietrznej pasażera siedzącego z przodu. Kierowca ma możliwość wykonania takiej czynności w dowolnym momencie ustawiając przełącznik na OFF. W przypadku pojazdów marki włoskiej (Alfa Romeo, Fiat, Lancia), producenci określają ten przełącznik mianem Passenger Airbag Exclusion Switch.

Jedyną sytuacją, w której konieczne jest wyłączenie poduszki powietrznej pasażera jest przewożenie na przednim siedzeniu fotelika z dzieckiem tyłem do kierunku jazdy. Takie przewożenie fotelika wiąże się z koniecznością zadbania o następujące kwestie:

• właściwy montaż fotelika, najlepiej tyłem do kierunku jazdy, ale można również ustawić go przodem,
• w przypadku montażu tyłem do kierunku jazdy, obowiązkowe jest wyłączenie poduszki powietrznej pasażera.

Przewożenie dziecka z włączoną poduszką powietrzną, tyłem do kierunku jazdy jest niebezpieczne. W razie wypadku taka poduszka aktywuje się bardzo szybko i może zmiażdżyć oparcie fotelika, a to z kolei prowadzi do poważnych obrażeń ciała u dziecka.

W pozostałych sytuacjach należy pozostawić włączoną poduszkę powietrzną pasażera. Będzie ona w stanie zapewnić optymalne bezpieczeństwo razem z pozostałymi pasywnymi elementami zabezpieczającymi.