Wszystkie pojazdy ciężarowe wraz z przyczepami i naczepami posiadają specjalne hamulce pneumatyczne. W oparciu o takie rozwiązania działają specjalne systemy elektroniczne odpowiedzialne za poprawę bezpieczeństwa jazdy. Takie systemy wymagają całkowicie sprawnych hamulców oraz prawidłowego ogumienia. Trzeba pamiętać, że nie zastąpią one ostrożnej i bezpiecznej jazdy, a jedynie służą jako dodatkowa pomoc poprawiająca bezpieczeństwo podróży.
Posiadanie niesprawnych hamulców czy też zużytych opon może sprawić, że elektroniczne systemy poprawiające bezpieczeństwo jazdy mogą nie zadziałać prawidłowo. W najlepszym wypadku nie poprawią one bezpieczeństwa, a w najgorszym mogą doprowadzić do różnych zagrożeń na drodze. Ponadto czas reakcji hamulców w pojazdach ciężarowych jest wolniejszy niż w osobówkach, więc dodatkowe systemy będą działać słabiej niż w pojazdach osobowych.
EBS - Electronic Brake System
Niektórzy ludzie mylą system EBS z ABS. Rozwiązanie to nie jest stosowane w pojazdach osobowych, tylko w ciężarówkach. Oczywiście pojazd wyposażony w EBS może również posiadać ABS, ale nie ma takiego obowiązku. Działa to również w drugą stronę (posiadanie ABS nie wyklucza EBS). W wielu nowoczesnych pojazdach, producenci zdecydowali się na zastosowanie obu takich systemów.
Pod pojęciem EBS kryje się system elektrycznego przenoszenia siły hamowania. W przypadku hamulców pneumatycznych, które nie posiadają takiego systemu, pedał hamulca steruje pracą całego układu. Problem polega na tym, że powietrze od hamulca do siłowników hamulcowych na kołach musi pokonać dużą drogę, a to przekłada się na opóźnione działanie hamulców i wielu systemów wspomagających.
W przypadku posiadania systemu EBS, pedał hamulca służy jako przełącznik elektroniczny sterujący zaworami, które doprowadzają powietrze do siłowników kół. Takie zawory znajdują się blisko kół, więc powietrze ma do pokonania krótką drogę. Efektem działania tego systemu jest małe opóźnienie funkcjonowania hamulców oraz prawidłowe działanie systemów ASR/TSC, ABS lub ESP. Ponadto, gdy dojdzie do awarii systemu EBS, pedał hamulca posiada zawór pneumatyczny, więc hamulce będą pracować ze standardowym opóźnieniem tak jakby pojazd w ogóle nie był wyposażony w EBS. System ten jest stosowany we wszystkich nowoczesnych ciężarówkach oraz w wielu przyczepach i naczepach.
RSC - Roll Stability Control
Pod nazwą RSC kryje się system będący dodatkiem do ESP. Jego zadaniem jest stabilizowanie przechyłu nadwozia oraz pionowa stabilizacja pojazdu. Ponadto odpowiada on za ochronę zestawu ciągnika siodłowego i naczepy (TIR) przed przewróceniem się. W przypadku wykrycia nadmiernego odciążenia kół z jednej strony naczepy, system ten zmniejsza moc silnika. Jeśli naczepa zacznie się przewracać, wówczas wszystkie koła zewnętrzne są hamowane tak, aby przywrócić jej właściwą stabilność w pionie.
ASR/TCS/ATC - Anti-Slip Regulation/ Traction Control System/Automatic Traction Control
Jeśli mowa o systemie ASR/TCS to jest on wykorzystywany w pojazdach ciężarowych, jak również osobowych. Zapewnia on skuteczne przeciwdziałanie poślizgowi kół w czasie ruszania oraz przyspieszania na śniegu, lodzie i innych śliskich nawierzchniach. Działanie tego systemu polega na zmniejszeniu mocy jednostki napędowej, gdy dojdzie do poślizgu napędowego. Jeśli takie działanie nie przyniesie odpowiedniego rezultatu, wówczas koło, które wpadło w poślizg jest przyhamowywane. Takie hamowanie dotyczy tylko ruszania i wolnej jazdy, a ograniczenie mocy obejmuje cały zakres prędkości pojazdu.
Rozwiązanie ASR/TCS wykorzystuje się we wszystkich nowoczesnych pojazdach ciężarowych, które nie posiadają napędu na wszystkie koła. Czasem jednak w niektórych warunkach (np. głęboki śnieg i grząskie nawierzchnie), system ten pogarsza trakcję i mobilność. Dlatego właśnie jest on wyposażony dodatkowo w przełącznik pozwalający na jego wyłączenie. Umożliwia on całkowite lub częściowe wyłączenie systemu (dla każdej albo dla małych prędkości). Trzeba dodać, że system ASR/TCS nie wpływa negatywnie na działanie blokady osiowej. Gdy jest ona włączona, wówczas system działa jedynie na zasadzie ograniczenia mocy jednostki napędowej.
System ten jest mniej skuteczny od blokady osiowej, dlatego jego wyłączenie może być czasem potrzebne. Poza tym rozwiązanie to działa dobrze na śliskim asfalcie, natomiast nie zapewnia zbyt wielu korzyści na terenowych nawierzchniach. W przypadku dłuższej pracy tego systemu, może dojść do przegrzania hamulców i ich szybszego zużywania, więc jest to kolejny powód dla którego warto stosować blokadę osiowego mechanizmu różnicowego.
ABS - Anti-lock Braking System
System ABS jest bardzo dobrze znany właścicielom pojazdów osobowych, ale stosuje się go również w ciężarówkach. Jego podstawowym zadaniem jest zapobieganie blokowaniu się kół w czasie hamowania. Trzeba jednak mieć na uwadze, że działanie tego układu jest wolniejsze w pojazdach ciężarowych (7 impulsów na sekundę w porównaniu z 30 impulsami na sekundę w pojazdach osobowych). Taki system zabezpieczający jest stosowany we wszystkich obecnych ciężarówkach, przyczepach i naczepach.
Istnieją dwa podstawowe systemy ABS do ciężarówek. Jeden z nich wykorzystuje się w pojazdach drogowych i budowlanych, natomiast drugi w ciężarówkach o bardziej terenowym charakterze.
W pojazdach z blokadami osiowych mechanizmów różnicowych posiadających synchronizatory, sterownik ABS potrafi wyłączyć blokadę na czas swojego działania. Jeśli takiej blokady nie da się wyłączyć, wówczas jej sterownik wyłącza ABS w każdym zakresie prędkości (pojawi się też odpowiednia kontrolka informacyjna). Gdy załączona jest blokada międzyosiowa, ABS działa tak, aby prędkości osi, które są połączone blokadą, były takie same.
W autach ciężarowo-terenowych oraz budowlanych z napędem na wszystkie koła, znajduje się przełącznik wyłączający ABS przy konkretnej prędkości lub przełączający go w tryb terenowy. Działa on w następujący sposób:
do prędkości 15 km/h ABS jest dezaktywowany i przy hamowaniu koła mogą zostać całkowicie zablokowane,
w zakresie od 15 km/h do 40 km/h ABS jest aktywny i działa zgodnie z potrzebami luźnych nawierzchni. Może jednak dojść do krótkiego zablokowania kół podczas hamowania,
powyżej 40 km/h ABS działa normalnie.
W pojazdach budowlanych wyposażonych w napęd na tylną oś, przełącznik ABS może, ale nie musi występować, ponieważ nie jest obowiązkowy.
System ABS odpowiada za zapobieganie blokowaniu się kół w czasie hamowania
ESP/ESC - Electronic Stability Program/Electronic Stability Control
ESP to system stosowany w ciężarówkach i autach osobowych. W obu przypadkach chroni on przed podsterownością i nadsterownością pojazdu albo zestawu TIR (ciągnik siodłowy + naczepa). Podobnie jak przy ABS, system ten działa wolniej w ciężarówkach (7 impulsów na sekundę oraz 30 impulsów na sekundę w autach osobowych). Jest to spowodowane pneumatycznym układem hamulcowym montowanym w ciężarówce. Takie systemy są stosowane w ciężarówkach drogowych i ciągnikach siodłowych bez napędu na wszystkie koła. Najskuteczniejsze działanie można odnotować w przypadku ciągnika i naczepy z takim systemem.
ESP chroni pojazd przed podsterownością i nadsterownością ograniczając moc silnika gdy wykryte zostanie wysokie ryzyko takiego zdarzenia. Gdy dojdzie do podsterowności ciągnika siodłowego, system ogranicza moc i hamuje tylne koło wewnętrzne do zakrętu. Przy nadsterowności hamowane jest przednie koło zewnętrzne do zakrętu i wszystkie koła naczepy.
Istnieją też specjalne przełączniki powodujące całkowite wyłączenie lub zmniejszenie czułości działania systemu albo wyłączenie go przy małych prędkościach jazdy. Takie wyłączenie spowoduje też wyłączenie systemu ASR/TCS.
System działa poprawnie dzięki znajomości miejsca środka ciężkości pojazdu albo zestawu. Jego algorytm bierze pod uwagę zmienne realne obciążenie osi (zmienność jest powodowana przez różne typy przewożonych ładunków). Dzięki systemowi kontroli ładunku, system ESP oblicza oraz zmienia swoje ustawienia.
Systemu tego nie używa się w pojazdach terenowych i budowlanych, ponieważ koliduje on z napędem wszystkich kół oraz pracą blokady osiowego mechanizmu różnicowego. W autach drogowych 4x2 z włączoną blokadą tylną, zostaje ona wyłączona na czas działania układu ESP albo system taki ulega dezaktywacji, gdy blokada jest włączona.
W pojazdach wyposażonych w blokadę osi i synchronizatory, blokada taka działa przy prędkościach, dla których ESP jest nieaktywny. Po przekroczeniu prędkości, w której ESP może zadziałać, blokada ulega wyłączeniu. W autach 6x4 albo 8x4 blokada taka nie koliduje z działaniem systemu. Do stabilizacji hamowane są bowiem dwa koła tylne po jednej stronie pojazdu.