Podstawowe części w samochodzie i ich funkcje

 W czasie codziennej eksploatacji samochodu, mało kto zastanawia się nad tym, z jakich części, podzespołów i układów zbudowany jest dany pojazd. Warto jednak znać podstawowe informacje związane z budową auta. W znacznym stopniu wpłyną one na właściwą eksploatację samochodu oraz będą stanowić istotne wsparcie w czasie wizyty w warsztacie.

Układ zawieszenia pojazdu - podstawowe informacje

Jeśli chodzi o samochodowy układ zawieszenia to spełnia on poniższe zadania:

• utrzymanie nadwozia na optymalnej wysokości nad drogą,
• poprawa komfortu jazdy dzięki ograniczeniu wstrząsów podczas podróży,
• skuteczne przenoszenie sił, które powstają przy pokonywaniu zakrętów lub nierówności.

Nawet niewielkie usterki i problemy z układem zawieszenia mogą doprowadzić do poważnych problemów. Powodują one zmniejszenie komfortu jazdy oraz sprawiają, że przyczepność pojazdu drastycznie się zmniejsza.

Na samochodowy układ zawieszenia składają się poniższe komponenty:

• elementy prowadzące: wahacze, drążek wzdłużny oraz drążek poprzeczny,
• elementy resorujące: resor piórowy, sprężyna śrubowa,
• elementy tłumiące: amortyzatory.

Jednymi z najistotniejszych elementów całego układu są amortyzatory. W tym przypadku mamy do czynienia z dość kompleksowymi mechanizmami odpowiedzialnymi za amortyzowanie ruchów zawieszenia. Jeśli chodzi o amortyzator, mamy tutaj do czynienia z elementem pośredniczącym pomiędzy podwoziem, a wahaczem, który trzyma koło. To on jest odpowiedzialny za utrzymywanie stałej styczności z podłożem. Ponadto tłumi on drgania przenoszone na nadwozie, więc ma istotny wpływ na komfort podróżowania.

Układ hamulcowy i jego działanie

Z pewnością jednym z najistotniejszych systemów w samochodzie jest układ hamulcowy. To dzięki sprawnym hamulcom można bezpiecznie zatrzymać pojazd, gdy dojdzie do nagłej sytuacji na drodze. Obecnie w samochodach stosowane są hamulce o konstrukcji tarczowej.

Typowy układ hamulcowy obejmuje następujące części składowe:

• pedał hamulca,
• serwo,
• tarcza hamulcowa,
• toczek zacisku hamulca,
• pompa hamulcowa,
• zacisk hamulcowy,
• klocki hamulcowe.

Podstawowymi elementami układów hamulcowych są oczywiście tarcze, na których znajduje się powierzchnia cierna. Gdy wciśnięty zostanie pedał hamulca, specjalny płyn hamulcowy znajdujący się w układzie powoduje wypychanie tarczy. Elementy te dociskają swoją powierzchnią do klocków hamulcowych powodując zatrzymanie pojazdu. Najczęściej stosowana jest hydrauliczna konstrukcja układu hamulcowego. Taki mechanizm sprawia, że zarówno na prawe, jak i lewe koło oddziałują takie same siły.

Ponadto współczesne pojazdy są wyposażone w systemy, które współpracują z hamulcami i zwiększają przez to ich bezpieczeństwo. Jednym z godnych uwagi systemów jest ABS chroniący blokowaniu się kół w czasie hamowania na śliskiej nawierzchni. Inne rozwiązanie to ASR, czyli system chroniący koła napędzane przed poślizgiem oraz ESP zabezpieczający przed wpadaniem w poślizg.

Ze względu na kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa jazdy, samochodowy układ hamulcowy należy regularnie serwisować. Istotna jest sprawdzanie klocków i tarcz hamulcowych. Płyn hamulcowy należy z kolei wymieniać co 2 lata albo co 60 000 kilometrów.

Układ kierowniczy i jego funkcjonowanie

Z perspektywy użytkownika, kierownica jest elementem odpowiadającym za sterowanie pojazdem. Trzeba pamiętać, że cały układ jest bardziej kompleksowy i obejmuje następujące elementy:

• koło kierownicy,
• kolumna kierownicy, która charakteryzuje się konstrukcją wału składającego się z dwóch części,
• mechanizm zwrotniczy, który złożony jest z dźwigni, tulei, cięgien oraz zwrotnic,
• maglownica, którą najczęściej jest zębatkowa przekładnia kierownicza.

Wspomniana kolumna kierownicy jest związana z układem zawieszenia. W czasie skręcania kierownicy przez kolumnę przebiega impuls docierający do maglownicy. Następnie ruch trafia do ramienia kierowniczego prowadzącego go dalej do mechanizmu zwrotniczego. Dopiero w tym momencie mamy do czynienia ze skręceniem kół.

Ramię ma bezpośredni wpływ na drążek kierowniczy, od którego zależy stopień skręcenia kół. Istotnym elementem układu kierowniczego dzisiejszych pojazdów jest system wspomagania (hydrauliczny i elektroniczny). Zmniejsza on siłę potrzebną do użycia kierownicy, więc znacząco ułatwia on prowadzenie pojazdu.

Co warto wiedzieć o nadwoziu samochodowym?

Jeśli chodzi o nadwozie to w tym przypadku mamy do czynienia ze szkieletem pojazdu, który obejmuje strukturę nośną i karoserię. Poszycie pokrywa wnętrze pojazdu i spełnia zadania estetyczne. W przypadku systemu nośnego mamy do czynienia z jego dwoma typami:

• samonośne – elementy systemu są montowane w sposób niezależny od siebie,
• ramowe – części tego systemu są ze sobą połączone i bazują na ramie całej konstrukcji.

Samochodowe nadwozie odgrywa bardzo istotną rolę. W głównej mierze umożliwia ono pokonywanie oporów powietrza i innych sił działających na pojazd podczas podróży. Jest ono też istotne, jeśli chodzi o kwestię bezpieczeństwa. Nadwozie stanowi pierwszy element ochrony kierowcy i pasażerów, gdy dojdzie do zderzenia. Jest ono utrzymywane we właściwej wysokości nad drogą dzięki układowi zawieszenia.

Silnik samochodowy i jego budowa

Jeśli mowa o jednostce napędowej to składa się ona z poniższych elementów:

• skrzynia korbowa wraz z cylindrami, kanałami olejowymi i kanałami płynu chłodniczego. Wał korbowy to z kolei element pracujący w dolnej części skrzyni. W górnej części znajdują się tłoki napędzające wał korbowy,
• głowica silnika, w której działa wałek albo wałki rozrządu, które sterują pracą zaworów dolotowych, a takżę wylotowych,
• pokrywa głowicy, w której montuje się wtryskiwacze benzyny albo oleju napędowego oraz świece żarowe (w dieslach) i układ zapłonowy składający się z cewki i świec (benzynowe jednostki napędowe),
• układ rozrządu synchronizujący pracę tłoków z pracą zaworów dolotowych i wylotowych,
• układ chłodzenia odpowiedzialny za utrzymanie optymalnej temperatury pracy silnika,
• układ smarujący dostarczający i filtrujący olej silnikowy,
• układ zasilania, który doprowadza paliwo ze zbiornika i kieruje je do wtryskiwaczy.

Najpowszechniejszą konstrukcją montowaną w pojazdach mechanicznych jest tłokowy silnik spalinowy z cylindrami. Do nich trafia mieszanka paliwowo-powietrzna, która następnie jest spalana. Prowadzi to do małego wybuchu odpychającego tłok umieszczony w cylindrze. Jest on połączony z wałem korbowym przenoszącym ruch obrotowy na koła.

W dzisiejszych czasach pojazdy mogą być wyposażone w poniższe typy jednostek:

• silnik benzynowy,
• silnik benzynowy z instalacją LPG,
• silnik wysokoprężny (diesel),
• silnik hybrydowy będący połączeniem silnika spalinowego oraz elektrycznego.

Co warto wiedzieć o układzie napędowym?

Zadaniem układu napędowego jest efektywne przeniesienie mocy silnika na koła. System ten składa się z poniższych elementów:

• skrzynia biegów,
• przeguby,
• wał napędowy,
• mechanizm różnicowy,
• sprzęgło,
• półosie,
• skrzynia rozdzielcza.

Poziom skomplikowania układu napędowego jest uzależniony od konkretnych rozwiązań wykorzystanych w danym aucie. Z pewnością taki układ będzie prostszy w samochodach z napędem na jedną oś w porównaniu z pojazdami 4x4.

Skrzynia biegów łączy się ze sprzęgłem oraz mechanizmem różnicowym. Poprzez wał napędowy (znajduje się on w autach z napędem 4x4 lub na tylną oś) albo półosie (samochody posiadające przedni napęd bezpośredni) przekazywana jest moc na piastę koła. W ten sposób pojazd jest wprowadzany w ruch. W układach napędowych niektórych pojazdów można dodatkowo znaleźć poniższe elementy:

• zwolnica,
• reduktor,
• sprzęgło wiskotyczne.

Ich zadaniem jest płynne regulowanie momentu obrotowego.

Najpopularniejsze typy układów napędowych prezentują się następująco:

• układ klasyczny z silnikiem umiejscowionym wzdłużnie z przodu pojazdu, który napędza oś tylną,
• układ przedni z jednostką napędową z przodu pojazdu, która napędza przednią oś,
• układ napędowy 4x4, stosowany w pojazdach terenowych oraz sportowo-użytkowych SUV. Dzieli się on na: układ napędowy stały, w którym napęd częściowo trafia do tylnej i przedniej osi, a jego rozkład to zawsze 50/50 oraz układ napędowy dołączany, w przypadku którego napęd na drugą oś włącza kierowca, gdy musi pokonywać trudne warunki terenowe.

Samochodowy układ chłodzenia - podstawowe informacje

Najważniejszym zadaniem tego systemu jest skuteczne chłodzenie silnika i utrzymanie jego optymalnej temperatury pracy. Zarówno przegrzany, jak i zbyt mocno wychłodzony silnik nie osiąga pełni swojej sprawności. Przy przegrzaniu może dojść do zatarcia silnika albo uszkodzenia uszczelki pod głowicą. Dodatkowo układ ten jest odpowiedzialny za ogrzewanie kabiny.

Oto najważniejsze elementy układu chłodzenia:

• chłodnica,
• przewody,
• pompa wymuszająca obieg cieczy,
• zbiornik wyrównawczy,
• termostat,
• nagrzewnica,
• czujniki temperatury,
• wentylator.

Układ chłodzenia obejmuje mały oraz duży obieg. W przypadku małego obiegu mamy do czynienia z krążeniem cieczy napędzanej pompą jedynie w kadłubie silnika. Po nagrzaniu płynu do odpowiedniej temperatury otwiera się termostat i ciecz krąży w obiegu dużym. To w nim traci ciepło dzięki działaniu pędu powietrza. W przypadku osiągnięcia wysokiej temperatury zbliżającej się do wrzenia, włącza się wentylator zapewniający dodatkową możliwość chłodzenia.