Opony F1. Zobacz informacje i ciekawostki!

Opony F1 to arcydzieła branży, zaprojektowane z dbałością o każdy szczegół. Pełnią ważną rolę i często decydują o wygranej lub porażce. Oglądasz Grand Prix i gubisz się wśród wszystkich komentarzy o oponach? Jesteś we właściwym miejscu. Sprawdź najważniejsze informacje i ciekawostki na temat opon w wyścigach Formuły 1!

Ile kosztują opony F1?

Według różnych źródeł, opony F1 kosztują 2700 dolarów za komplet – czyli prawie 12 tysięcy złotych! To jednak nie wszystko. Według zasad F1, do jednego samochodu na Grand Prix przypada 13 kompletów opon. Ich zużycie jest jednak zależne od decyzji zespołu oraz stylu jazdy kierowcy.

Jaki jest więc koszt opon F1 na cały sezon? Ceny są oszałamiające. Przyjmijmy, że kierowca zużyje jedynie 10 kompletów podczas weekendu Grand Prix – już to daje zawrotną sumę około 120 tysięcy złotych!

Na około 21 wyścigów w sezonie, uśredniona cena opon do jednego bolidu F1 sięga ponad 2,5 miliona złotych. Choć jest to kwota orientacyjna, liczby robią duże wrażenie!

Jak działają opony w Formule 1?

Opony w Formule 1 to jeden z najbardziej istotnych elementów bolidu. Odpowiadają między innymi za przyczepność i sterowanie oraz często decydują o zwycięstwie w wyścigu. Przewagę zyskuje ten kierowca, który podczas jazdy na krętych torach utrzyma opony w prawidłowym zakresie temperatur. Co to oznacza w praktyce?

Warto na początek wiedzieć, że opona F1 działa znacznie lepiej gdy jest rozgrzana. Między innymi dlatego w garażu każdego z zespołów można zobaczyć nowe opony w specjalnych kocach rozgrzewających.

Temperatura wpływa tu nie tylko na lepszą przyczepność, ale też na prędkość zużycia. Ogumienie wykonane jest z różnych rodzajów mieszanek, które różnią się stopniem twardości (o tym później). Wpływ mieszanki na parametry jezdne pokazujemy poniżej.

• Opony F1 z twardej mieszanki – mniejsza przyczepność, wolniejsze zużycie oraz większy zakres temperatury pracy.

• Opony F1 z miękkiej mieszanki – wyższa przyczepność, szybsze zużycie i praca w niższych temperaturach.

Wyścigi F1 są więc sztuką kompromisów. Kierowca może użyć twardych opon, które trudniej doprowadzić do właściwej temperatury, ale też trudniej je przegrzać. W zależności od użytego ogumienia, czas okrążeń może różnić się nawet o pół sekundy – czyli często spotykaną różnicę pomiędzy czołówką, a środkiem stawki.

Problemy opon F1

Podczas jazdy bardzo istotna dla opon jest strategia oraz umiejętność oszczędzania opon przez kierowców. Wysokie prędkości i temperatury sprawiają, że od opony odrywają się drobne kawałki gumy, tworząc drobne wyżłobienia, pęknięcia, a nawet dziury. Może to prowadzić do powstania kilku zjawisk.

• Delaminacja opony – polega na rozwarstwieniu się gumy, co może prowadzić do pęknięcia opony. Przy wysokiej prędkości pojazd stanie się niesterowny, co może oznaczać koniec wyścigu dla kierowcy. Przy niższych prędkościach istnieje szansa na opanowanie bolidu i bezpieczne dojechanie do alei serwisowej.

• Graining – na powierzchni opony gromadzą się drobne kulki gumy, co powoduje zmniejszenie przyczepności (zmniejsza się powierzchnia kontaktu opony z podłożem). Kierowca musi wtedy zachować szczególną ostrożność do czasu aż granulki odpadną, a bolid odzyska pełną przyczepność.

• Blistering – są to inaczej pęcherzyki gumy na powierzchni ogumienia. Zjawisko powstaje, gdy do otworów dostaje się powietrze. Pod wpływem wysokiej temperatury zwiększa ono swoją objętość, powodując rozciąganie się materiału.

• Aquaplaning – choć nie dotyczy stricte zużycia opon, dalej stanowi dla kierowców zagrożenie. Zjawisko aquaplaningu powoduje utratę kontaktu pomiędzy oponami, a nawierzchnią przez zbyt dużą warstwę wody.

Czytaj więcej: Co to jest Aquaplaning i jak zapobiegać temu zjawisku?

Opony F1 – rozmiar

Opony F1 w 2022 roku przejdą rewolucję i zupełnie zmieni się ich rozmiar. Wykaz zmian w regulaminie technicznym obejmuje między innymi zmianę felg z 13 na 18-calowe, co wiąże się także ze znacznym obniżeniem profilu opon.

Nowa szerokość opon F1 będzie się mieściła w przedziałach: 345-375 mm (przednia oś) oraz 440-470 mm (tylna oś). Zmieni się rozmiar średnicy koła: maks725 mm (dla opon suchych) i maks. 725 mm (dla opon na mokrą nawierzchnię).

Ciekawostka: bez zmian pozostaje konstrukcja opon. Wszystkie modele stosowane dziś w wyścigach F1 to opony radialne.

Opony Pirelli w Formule 1

Opony Pirelli w Formule 1 pełnią ważną rolę. Włoski producent od 2011 roku jest jedynym dostawcą ogumienia do wyścigów F1, przejmując pałeczkę po japońskiej marce Bridgestone.

Nie zawsze tak było. Jeden dostawca opon do królowej sportów motorowych został wprowadzony dopiero w 2007 roku. W ten sposób postanowiono zapobiec dużym różnicom osiągów pomiędzy zespołami oraz zmniejszyć konkurencję.

Na oponach Pirelli porusza się więc dziś każdy z kierowców F1. Włoska firma na każdy weekend Grand Prix musi wyprodukować ok. 1800 opon. Podczas wyścigów, w stajni każdego zespołu znajduje się inżynier Pirelli. Oprócz tego marka oddelegowuje także 20 osób, których zadaniem jest obsługa ogumienia.

Rodzaje opon F1

Bolid Formuły 1 musi mierzyć zarówno z jazdą na mokrej nawierzchni, jak i suchej drodze. Na weekend wyścigowy, dostawca opon musi przygotować różne rodzaje ogumienia na każde warunki pogodowe.

Obecnie wyróżniamy dwa główne rodzaje opon F1.

• Na suchą nawierzchnię – są to opony typu slick (pozbawione rzeźby bieżnika). Znakomita przyczepność na prostej i suchej nawierzchni, które pozwalają osiągać najelpsze czasy na torze wyścigowym. Gładkie opony występują w pięciu różnych specyfikacjach zależnych od twardości i składu mieszanki (od C1 do C5)

• Na mokrą nawierzchnię – opony na mokry tor dzielą się na dwa rodzaje: przejściowe (intermediate) oraz deszczowe (full wet). Ich bieżnik jest przystosowany do sprawnego odprowadzania wody spod kół. Testy pokazują, że jest to nawet 35 litrów przy 300 km/h (przejściowe) i zawrotne 65 litrów dla opon deszczowych!

Opony Pirelli F1 – kolory

Od 2019 roku firma Pirelli dzieli opony F1 na trzy kolory – biały, żółty oraz czerwony. Pod tymi kolorami kryją się różne mieszanki, oznaczone symbolami od C1 do C5 (ang. Compound).

Zasada z mieszankami jest prosta: im mniejsza liczba, tym twardsze są opony. Dzięki uproszczeniu oznaczeń, nawet osoba nie znająca każdego niuansu Formuły 1 będzie w stanie rozpoznać, na jakich oponach porusza się kierowca.

Jakim mieszankom odpowiadają kolory w oponach Pirelli?

• Najtwardsza – kolor biały.

• Twarda – kolor biały + obramowania na boku opony.

• Pośrednia – kolor żółty + obramowania na boku opony.

• Miękka – kolor czerwony + obramowania na boku opony.

• Najbardziej miękka – kolor czerwony.

Dodatkowo wyróżniamy dwa kolory opon Pirelli na deszczową pogodę.

• Mieszanka przejściowa – kolor zielony

• Mieszanka na nawierzchnię mokrą – kolor niebieski

Wymiana opon w F1 – na czym polega?

Wymiana opon w Formule 1 odbywa się podczas postoju bolidem na stanowisku obsługi technicznej, czyli na pit stopie. Żywotność i czas wymiany ogumienia ma jeszcze większe znaczenie od 2010 roku – wtedy to FIA zabroniła tankowania pojazdu w trakcie wyścigu.

Każdy zjazd celem zmiany opon stwarza konieczność przejechania tzw. pit lane, czyli specjalnej części toru biegnącej wzdłuż stanowisk obsługi. Obowiązują tam znaczne ograniczenia prędkości (od 60 do 80 km/h).

Sama zmiana opon F1 trwa zwykle do 3 sekund, a na przeciętnej długości torze standardem są dwa postoje. Mimo to, cała operacja (zjazd z trasy, wolniejsza jazda, zatrzymanie itp.) stwarza ryzyko utraty nawet 20 sekund czasu okrążenia. Kierowca musi więc mądrze gospodarować zużyciem ogumienia, gdyż od tego może zależeć zwycięstwo w wyścigu.

Rekord zmiany opon F1

Najlepszy czas wymiany opon padł podczas Grand Prix w Wielkiej Brytanii (2019 rok). W bolidzie Pierre'a Gasly'ego mechanicy zespołu Aston Martin Red Bull Racing dokonali rekordowej zmiany opon w 1,91 sekundy – to najszybszy pit stop w historii Formuły 1!

Wcześniej rekord najkrótszej wymiany opon F1 należał do Williams. Na Grand Prix Azerbejdżanu (2016 rok), ogumienie w bolidzie Felipe Massy zostało wymienione w 1,92 sekundy.

Formuła 1 – ciekawostki

Kto może zostać kierowcą F1?

Od kierowców Formuły 1 wymaga się znakomitej kondycji oraz odpowiedniej wagi. Każdy kilogram może dodawać milisekund – a to z kolei często decyduje o wygranej lub przegranej. Nie dziwi więc fakt, że kierowcy F1 zazwyczaj są niskiego wzrostu.

Jednym z wyjątków jest tu Robert Kubica – czy wiesz, że polski rajdowiec ma aż 184 centymetry wzrostu? Kariera w F1 z pewnością musiała wymagać wielu wyrzeczeń związanych z utrzymaniem prawidłowej wagi.

Ile paliwa spala bolid F1?

Współczesny bolid F1 spala średnio około 40 l/100 km! Choć liczba ta może wydawać się zawrotna, w przeszłości pojazdy na tym samym dystansie potrafiły spalać nawet do 190 litrów. Co ciekawe, zbiorniki paliwa produkowane są w standardzie przemysłu militarnego, dzięki czemu konstruktorzy zapobiegają wyciekom oraz awariom.

„Energooszczędność" bolidów F1 zawdzięczamy rozwojowi techniki oraz... ograniczeniom. Jak podaje regulamin FIA, bolid F1 podczas wyścigu może spalić maksymalnie 140 litrów paliwa.

Najmocniejszy silnik w Formule 1

Do najmocniejszych silników w historii F1 należał z pewnością BMW M12/13/1, użyty w 1986 roku. Jednostka napędowa w trybie kwalifikacyjnym generowała moc około 1400 KM!

Współczesne bolidy korzystają jednak z nieco mniejszej mocy. Są wyposażone w napęd hybrydowy, generujący łącznie moc ok. 1100 KM.

Historia opon w Formule 1

Formuła 1 to sport o bogatej historii i nie bez powodu nazywa się ją mianem „królowej sportów motorowych". Jeśli chcesz wiedzieć więcej, prezentujemy krótkie kalendarium historii wyścigów oraz opon F1.

• 1950 – Pierwszy kompletny cykl wyścigów Grand Prix. Tytuł pierwszego mistrza świata zdobywa Giuseppe Farina.

• 1950-1953 – Formuła 1 korzysta z opon od czterech producentów: Dunlop, Firestone, Pirelli oraz Englebert.

• 1954 – W wyścigach F1 debiutują opony Continental oraz Avon.

• 1971 – Pierwsze zastosowanie opon typu slick w wyścigach.

• 1977 – Po raz pierwszy w F1 zastosowano radialne opony Michelin.

• 1983 – pierwsze opony deszczowe zaprezentowane przez amerykańskiego Goodyeara.

• 1985 – Zezwolenie na korzystanie z koców termicznych do rozgrzewania opon.

• 2005 – sezon, w którym zabroniono zmiany opon podczas wyścigów (o ile warunki pogodowe na to pozwolą). Spowodował on głośny protest na Grand Prix Stanów Zjednoczonych.

• 2009 – opony slick wracają do łask. Przejście bolidów F1 na przyczepność mechaniczną (z aerodynamicznej).

• 2011 – Jedynym dostawcą ogumienia do F1 zostaje Pirelli.